Kiểm soát nội bộ làm gì?

Nhiều người khi nghe 4 từ "KIỂM SOÁT NỘI BỘ" họ thường ngạc nhiên và hỏi lại mình: kiểm soát nội bộ là cái giống gì?

-----

Khi kế toán bắt tay với nhân viên mua hàng biển thủ hàng tỷ đồng mà sếp không biết.

Khi hệ thống các qui định chính sách bị bóp méo và che khuất vì các nhóm lợi ích

Khi hiệu suất kém hoặc lãng phí, thất thoát tài sản, vật tư, trang thiết bị…..

Khi đó KIỂM SOÁT NỘI BỘ có mặt để dò tim hoặc đưa ra biện pháp cải tiến để ngăn ngừa yếu điểm, rủi ro cho tổ chức, cho doanh nghiệp.

Vâng, những ví dụ trên giúp ta hiểu một cách đơn giản đó là công việc của KIỂM SOÁT NỘI BỘ

----

Mình học kế toán, mà tính mình thì không đủ kiên nhẫn để mày mò về những con số nên ra trường đi làm kinh doanh.

Rồi một ngày mình được cử làm KIỂM SOÁT NỘI BỘ. Thực ra thì kiểm soát nội bộ là cái giống gì mình cũng không rõ. Lúc đi học thì có thấy sơ đồ tổ chức của doanh nghiệp có Ban kiểm soát, chỉ được học qua là kiểm tra giám sát gì đó trong môn Quản trị học. Rồi cũng nhìn thấy có Ban kiểm soát trên sơ đồ tổ chức của một vài công ty trên sàn chứng khoán. Thật ra thì kiểm toán nội bộ thì có biết nhưng KIỂM SOÁT NỘI BỘ cũng chẳng biết là họ làm những gì.

Ngày đầu tiên xếp trao đổi một vài điều về kiểm soát, ông ta nói một hồi dặn dò mình rằng “đây là vị trí rất thử thách…….em phải trung hòa và khéo léo, đừng tạo thêm nhiều công việc cho Ban giám đốc.” Nghe mà ù cả tai, chỉ ậm ừ cho qua.

Rồi bắt đầu mình được chuyển đến phòng kế toán, làm được vài tháng mình được điều chuyển đến phòng dự án. Mình lúc đó cứ ngây ngô, cứ nghĩ là mình làm không được việc nên bị chuyển phòng. Rồi làm được hơn 1 tháng lại bị chuyển sang phòng thu mua. Và được hơn 1 tháng sau mình được điều chuyển sang phòng hành chính kiêmTrợ lý Ban tổng giám đốc.

Đến lúc này mình mới hiểu vì sao? À muốn làm được Kiểm soát nội bộ bạn phải hiểu tất cả các hoạt động của các phòng bạn trong công ty.

Nếu bạn không hiểu người ta làm gì? Làm sao mà kiểm soát họ.

Rồi mình mày mò các sách viết về kiểm soát nội bộ. Lục tung tất cả các nhà sách và thư viện nhưng sách viết về kiểm soát rất ít. Khi liên hệ với các trường đại học, mình được thầy bên trường Đại học kinh tế TPHCM trả lời rằng chỉ có 1 hoặc 2 cuốn của trường Đại học kinh tế. Vì sao?

Nó là một môn học nhỏ trong ngành Kiểm toán. Hỏi rõ ra mới biết là ở Việt Nam các trường chỉ đào tạo Kiểm toán của các công ty độc lập hoặc Kiểm toán nội bộ. Phần lớn là trú trọng vào mảng tài chính của doanh nghiệp. Còn hoạt động của doanh nghiệp thì ít được để ý đến.

Rất tiếc Kiểm soát nội bộ mới chỉ được đào tạo tại Việt Nam ở các trung tâm, chưa giảng dạy trong các trường đại học như một ngành học.

Ngay cả pháp luật của nước ta nói về Kiểm soát nội bộ cũng rất chung chung và mơ hồ.

Thậm chí vị trí công việc về Kiểm soát nội bộ tại công ty Việt Nam cũng rất ít, có thì hoạt động rất yếu hoặc chỉ là hình thức tồn tại trên giấy tờ. Lý do vì sao?

Thứ nhất: Các sếp nhà ta kiểm soát theo kinh nghiệm, thuận tiện chứ không phải là bài bản theo chuẩn mực kiểm soát

Thứ hai: Việc kiểm soát ảnh hưởng đến thất thoát và gian lận của các nhóm lợi ích nên việc kiểm soát thường bị vô hiệu hóa.

Vậy tại sao công ty lại cần Kiểm soát nội bộ?

Định kỳ các công ty hoặc tổ chức bên ngoài vào kiểm toán độc lập cho doanh nghiệp. Họ chỉ kiểm tra trên những sổ sách đã được kế toán làm “sạch sẽ và đẹp đẽ” trước đó rồi. Có rất ít lỗ hổng, có chăng chỉ là những nghiệp vụ hạch toán sai hoặc là không đúng với chuẩn mực kế toán và pháp luật. Và vì kiểm soát sau khi sự việc đã xảy ra (kiểm soát dò tìm) nên chứng cứ tìm được đều là một sự sắp đặt có chủ đích. Chính vì vậy mà người chủ doanh nghiệp không nhìn thấy được những lỗ hổng và yếu điểm của doanh nghiệp. Hơn nữa việc kiểm toán này thường mục đích họ phục vụ cho bên ngoài như cơ quan nhà nước, cổ đông hoặc nhà đầu tư…chứ không phải là phục vụ cho nội bộ doanh nghiệp.Vậy nên họ cần KIỂM SOÁT NỘI BỘ bên trong doanh nghiệp là vậy.

 ---

Rất cám ơn Quý anh/chị đã đồng hành cùng VICC trên con đường cải tiến doanh nghiệp Việt.

CÂU LẠC BỘ KIỂM SOÁT NỘI BỘ VICC
THE VICC INTERNAL CONTROL CLUB

- Đăng ký tham gia sinh hoạt câu lạc bộ

- Cần biểu mẫu các loại qui trình hay tài liệu về kiểm soát nội bộ theo chuẩn quốc tế

- Muốn hợp tác và trao đổi về chuyên môn kiểm soát nội bộ

Xin vui lòng liên hệ:
TRẦN THỊ HẠNH MAI
CHỦ TỊCH CÂU LẠC BỘ
- Điện thoại : +84 938699 246
- Thư điện tử : internalcontrolvietnam@gmail.com

- Blog chia sẻ kinh nghiêm kiểm soát nội bộ: 

  http://kiemsoatnoibovicc.blogspot.com

- Blog chia sẻ kiến thức kiểm soát nội bộ:                

   http://internalcontrolvicc.blogspot.com

- Trụ sở: 72 Trương Công Định, P14, Q Tân Bình