KIỂM SOÁT NỘI BỘ NHÌN TỪ GÓC ĐỘ LUẬT PHÁP (PHẦN 1)
1.
Khung chuẩn để kiểm soát
Nhìn ra thế giới, SEC, FASB, PCAOB yêu
cầu các công ty niêm yết trên sàn chứng khoán ngoài báo cáo tài chính thì phải gửi đệ trình, báo cáo cho cơ quan chức
năng Mỹ về tình hình KIỂM SOÁT NỘI BỘ của họ theo khung chuẩn kiểm soát nội bộ COSO – nghĩa là làm theo chuẩn và bắt
buộc định kỳ.
Tại Việt Nam, trong luật
doanh nghiệp 2014 và những nghị định, thông tư liên quan đến KIỂM SOÁT VIÊN chỉ
đề cập đến quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm. Báo cáo KIỂM SOÁT NỘI BỘ chưa có
khung chuẩn thống nhất, báo cáo được làm theo tùy ý đơn vị và KIỂM SOÁT VIÊN. Nghĩa
là có báo cáo kiểm soát nhưng không bắt buộc theo chuẩn.
2.
Chính sách và thủ tục (quy trình) kiểm soát, công cụ và kỹ thuật
Thế giới họ đưa ra chính sách và thủ
tục (quy trình) kiểm soát rõ ràng.
Trong đó 5 mục tiêu của kiểm soát rất cụ thể:
2.1 Kiểm
soát tuân thủ pháp luật hiện hành và những luật lệ, GAAP, phép tắc, quy định của
Công ty
2.2 Kiểm
soát về việc tuân thủ những thủ tục và
chính sách của Công ty.
2.3 Kiểm
soát về việc tuân thủ những điều khoản
và điều kiện trong hợp đồng.
2.4 Kiểm
soát về sự cho phép (cấp phép), ủy quyền và phê chuẩn.
2.5 Kiểm
soát qua báo cáo tài chính bao gồm những mục tiêu kiểm soát giải quyết những vấn
đề sau:
-
Các khoản phải trả và sổ sách và ghi nhận
(Payments paid and recorded)
-
Các khoản phải thu, đạt cọc và ghi nhận
(Payments received, deposited and recorded)
-
Giao dịch được ghi nhận (Transaction
recorded)
-
Thuyết minh (Disclosed)
-
Xem xét lại (Reviewed)
-
Thống nhất (Reconciliation)
-
Tính liêm chính (Integrity)
-
Chính xác (Accuracy)
-
Đầy đủ (Completeness)
- Kịp thời (Timeliness)
-
Phân công nhiệm vụ (Segregation of
duties)
-
Bảo vệ tài sản (Safeguard assets)
Để thực hiện được 5 mục tiêu trên,
họ có những công cụ và kỹ thuật kiểm soát được dạy trong các trường đại học hoặc
viện nghiên cứu kiểm soát nội bộ. Họ có cấp chứng chỉ hành nghề KIỂM SOÁT NỘI BỘ
hoặc CHUYÊN GIA KIỂM SOÁT NỘI BỘ. Đó là một nghề chính thức được xã hội công nhận
Còn trong luật của Việt
Nam ta chỉ nhắc tới việc kiểm soát tuân
thủ bằng giám sát. Nhưng giám sát như thế nào và ra sao, nghĩa là dùng công cụ hay kỹ thuật
gì thì không nhắc tới. Có chăng một số ít nằm rải rác trong luật, nghị định và thông tư
như:
·
Luật doanh nghiệp 2014
·
Luật lao động 2012
·
Nghị định số 25/2010/NĐ-CP
·
Nghị định số 49/2013/NĐ-CP
·
Nghị định số 50/2013/NĐ-CP
·
Nghị định số 51/2013/NĐ-CP
·
Nghị định số 71/2013/NĐ-CP
·
Thông tư 17/2015/TT-BLĐTBXH
·
Thông tư 220/2013/TT-BTC
Những công cụ và kỹ thuật
chuyên môn cũng chưa được giảng dạy và nghiên cứu một cách bài bản trong các
trường đại học và viện nghiên cứu ở Việt Nam ta. Thậm chí phần lớn trong giáo
trình giảng dạy các trường đại học vẫn còn dạy sinh viên “KIỂM TRA” chứ chưa cập
nhật giáo trình thành “KIỂM SOÁT”. Vì vậy KIỂM SOÁT VIÊN của
ta sẽ kiểm soát theo thói quen và kinh nghiệm cá nhân, bí kíp nghề nghiệp, họ
phải tự học hỏi là chính chứ chưa được đào tạo một cách bài bản.
Nguồn tham khảo:
1. Luật
liên quan đến kiểm soát viên
Biên
soạn: Phan Đức Hiếu
Phó Trưởng Ban
Ban Môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh – Viện
nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương
Bộ kế hoạch đầu tư
2. Sách:
Internal Controls Policies and Procedures
Tác
giả: Rose Hightower
Dịch và vẽ quy
trình kiểm soát nội bộ quốc tế (tháng 10/2014)
Ms Nguyễn Thị
Ngọc Lành
Thành viên VICC
Tổng hợp và bình luận
(ngày 03/07/2015)
Ms Trần Thị Hạnh
Mai
Trưởng Ban
R&D, VICC
(Kiểm soát nội
bộ, CFA)
---
Rất cám ơn Quý
anh/chị đã đồng hành cùng VICC trên con đường cải tiến doanh nghiệp Việt
CÂU LẠC BỘ KIỂM
SOÁT NỘI BỘ VICC
THE VICC
INTERNAL CONTROL CLUB
Trụ sở: 72
Trương Công Định, P14, Q Tân Bình
Đăng ký tham
gia sinh hoạt câu lạc bộ Kiểm Soát Nội Bộ Việt Nam (VICC) và tìm hiểu về thêm
thông tin về câu lạc bộ vui lòng liên hệ:
ĐẶNG THỊ TÂM
THƯ KÝ CÂU LẠC
BỘ
Điện thoại
:
Cần biểu mẫu
các loại qui trình hay tài liệu về kiểm soát nội bộ theo chuẩn quốc tế hoặc muốn
hợp tác và trao đổi về chuyên môn KIỂM SOÁT NỘI BỘ xin liên lạc:
TRẦN THỊ HẠNH
MAI
CHỦ TỊCH CÂU LẠC
BỘ
Điện thoại
: +84 938 699 246
Facebook :
https://www.facebook.com/tranthihanhmaivicc
Blog chia sẻ
kinh nghiệm kiểm soát nội bộ:
Blog chia sẻ kiến
thức kiểm soát nội bộ:
